Rekonwalescencja po operacji brzusznej

Rekonwalescencja po operacji brzusznej uzależniona jest od rodzaju zabiegu. Coraz więcej operacji przeprowadza się przy użyciu laparoskopu, co pozwala na pozostawienie mniejszych ran pooperacyjnych i szybszy powrót do zdrowia. Są jednak sytuacje, kiedy zabieg chirurgiczny musi być przeprowadzony w sposób klasyczny, czyli poprzez przecięcie skóry, mięśni i otrzewnej.

Spis treści

1. Przed planowanym zabiegiem
2. Ćwiczenia przeciwzakrzepowe
3. Ćwiczenia wzmacniające
4. Po operacjach ginekologicznych

Rekonwalescencja po operacji brzusznej powinna zacząć się jeszcze przed zabiegiem - właściwe przygotowanie, jeśli jest on planowany, pozwala znacząco przyspieszyć powrót do zdrowia. Zależnie od zakresu operacji, otwarcia jamy brzusznej chirurg może dokonać wzdłuż środkowej linii ciała lub - przy operacjach ginekologicznych - nad wzgórkiem łonowym. Po operacji pozostaje dość rozległa rana, a pacjent przez pewien czas musi pozostać w łóżku. Nie oznacza to, że ma leżeć bez ruchu – już w pierwszej dobie po operacji należy rozpocząć rehabilitację.

Przed planowanym zabiegiem

Jeżeli operacja jest zaplanowana i trzeba na nią czekać kilka miesięcy, warto ten czas wykorzystać na naukę oddychania i efektywnego kaszlu. Służą do tego odpowiednie ćwiczenia.

• Leżąc na plecach, uginamy nogi w stawach biodrowych i kolanowych. Ręce kładziemy wzdłuż tułowia. Powietrze wdychamy nosem, a wydychamy ustami, dbając o to, aby wydech był trzykrotnie dłuższy od wdechu.
• Powietrze wdychamy nosem, ale w kilku porcjach. Wydychamy ustami najdłużej, jak możemy to robić. Wydech powinien być zakończony wypowiedzeniem „hyy” lub „rrr”, co sprowokuje kaszel. To ważne, bo jeśli po operacji musimy leżeć, w płucach zalega wydzielina, która sprzyja infekcjom. Kontrolowany kaszel pozwala pozbyć się tej wydzieliny.

Przedoperacyjny trening powinien wyrobić w nas odruch prawidłowej zmiany pozycji. Wstając, należy najpierw obrócić się na bok, wysunąć nogi poza łóżko, podczas ich opuszczania podeprzeć się ręką i, stale się podpierając, usiąść. Przestrzeganie tej zasady pozwala uniknąć naruszenia rany pooperacyjnej.

Ćwiczenia przeciwzakrzepowe

Większość ćwiczeń należy wykonywać, leżąc na plecach. Ich celem jest uruchomienie mięśni i pobudzenie przepływu krwi z nóg i rąk.

• Warto zacząć od zaciskania i prostowania palców lub całą stopą na ramę łóżka, zginać i prostować stopy w stawach skokowych, poruszać stopami na boki (jak wycieraczki w samochodzie). W drugiej dobie rozpoczynamy delikatne uginanie nogi w stawie biodrowym i kolanowym. Nogę zginamy, przesuwając stopę po prześcieradle.

Ćwiczenie można uzupełnić o naprzemienne podnoszenie rąk, zginanie ich w łokciach i kręcenie kółek nadgarstkami z jednoczesnym zaciskaniem pięści.

Ćwiczenia wzmacniające

Trening można rozpocząć w 3-4 dobie po operacji. Oto kilka ćwiczeń:

• Leżąc na plecach, zginamy nogi w stawach biodrowych i kolanowych. Palce stóp unosimy do góry, pięty mocno wciskamy w materac i napinamy mięśnie ud oraz pośladków, tak jakbyśmy chcieli unieść miednicę. Utrzymujemy tę pozycję stale oddychając – liczymy do dziesięciu i rozluźniamy mięśnie. Ściągamy łopatki i wciskamy barki w materac. Oddychamy równo – wdech nosem, wydech ustami.
• Ważne są też ćwiczenia szyjnego odcinka kręgosłupa i przylegających do niego mięśni. Wzmocnimy je, regularnie wykonując skłony głowy w lewą i prawą stronę oraz skręty głową, tak aby policzek dotknął do poduszki. Dobrym ćwiczeniem jest wciskanie potylicy w poduszkę i utrzymywanie napięcia przez 10 sekund.

Po operacjach ginekologicznych

Celem ćwiczeń po operacjach ginekologicznych jest usprawnienie i wzmocnienie mięśni dna miednicy. Ćwiczenia można zacząć już w 4-5 dobie po zabiegu.

• Leżymy na plecach, nogi lekko ugięte w biodrach i kolanach, ręce wzdłuż ciała. Swobodnie oddychając, zaciskamy cewkę moczową i krocze – wykonujemy ruch, jakbyśmy chciały wciągnąć je do wnętrza brzucha. Utrzymujemy tę pozycję przez kilka sekund, a następnie rozluźniamy się. Podczas pierwszych ćwiczeń wykonujemy 3 lub 4 powtórzenia, aby w dalszej rehabilitacji dojść do 20 powtórzeń. To samo można wykonać w klęku podpartym.

Jest wiele ćwiczeń, które przyspieszają wzmocnienie mięśni miednicy. Nie jest bardzo istotne, które z ćwiczeń będziemy wykonywać. Ważne, aby robić to systematycznie i stopniowo zwiększać liczbę powtórzeń. Wychodząc ze szpitala, można poprosić lekarza lub fizjoterapeutę o odpowiedni dla siebie zestaw ćwiczeń.

Anna Jarosz

Konsultacja: Aleksandra Jagnieża-Bujalska